Over automatische vertalingen en Lebkuchenvla

Voor succesvolle communicatie is talenkennis noodzakelijk. Het klinkt logisch – maar wat betekent dat voor je eigen carrière? Tijdens de Campus Career Days op de Fontys Venlo University of Applied Sciences gingen studenten op zoek naar het antwoord. Onze collega Mandy Slootmaker verzorgde op uitnodiging van de Duits-Nederlandse Handelskamer (DNHK) een workshop over het belang van taal in de marketing en communicatie.

Wie bij Fontys Venlo de parkeerplaats op rijdt, ziet het direct: het grootste deel van de studenten komt uit Duitsland. Dankzij de ligging aan de grens en door het feit dat de meeste colleges in het Engels of zelfs in het Duits worden gegeven, is Fontys Venlo sterk in trek bij Duitse studenten. Een nadeel van dat Duits- en Engelstalige onderwijs is dat veel studenten tijdens hun studie in Nederland niet of nauwelijks Nederlands leren. En dat is een probleem, omdat talenkennis in de Nederlands-Duitse grensregio van groot belang is voor de economie en ook interessante carrièremogelijkheden biedt.

Eigen kennis noodzakelijk

In tijden van automatische vertalingen en het steeds belangrijker worden van het Engels kun je je afvragen of het nog de moeite waard is om de buurtaal te leren. Mandy liet aan de hand van een aantal voorbeelden zien dat dat zeker het geval is. Alhoewel automatische vertaaltools steeds beter worden, halen ze het kwalitatief gezien nog steeds niet bij een menselijke vertaler. Voor je het weet verhuur je dan op je website ‘untaugliche’, oftewel ondeugdelijke hotelkamers, in plaats van ‘barrierefreie’ (= rolstoelvriendelijke) accommodaties. Maar naast woordenschat, spelling en grammatica is ook kennis van de cultuur van belang: wat spreekt jouw doelgroep aan, en hoe kun je daar in je tekst het beste op inspelen? Waar hebben je lezers behoefte aan? Wat werkt goed om ze te bereiken, en wat niet? Kortom, kennis van het buurland reikt verder dan alleen talenkennis.

Casus: marktintroductie Lebkuchenvla

Na de grappige voorbeelden van mislukte vertalingen en de uitleg over het belang van taal, mochten de studenten zelf aan de slag met een fictieve casus. Nederland en Duitsland werden in deze casus letterlijk samengevoegd in de vorm van Lebkuchenvla, een nieuw product dat in beide landen op de markt moest worden gebracht. De vraag aan de studenten was hoe ze dit zouden aanpakken. Omdat een marketingcampagne niet zomaar een-op-een kan worden vertaald en uitgerold in het buurland, mochten de studenten nadenken over de taalkundige en culturele nuances die in dit geval een rol spelen. Ook slogans, beeldtaal en communicatiekanalen kwamen aan bod. Al snel rees bijvoorbeeld de vraag of het wel zin heeft om Lebkuchenvla in Nederland op de markt te brengen: is bijvoorbeeld speculaas- of kruidnotenvla niet een beter idee? Zo vond er een interessante uitwisseling plaats met en tussen de aanwezige studenten, die voor meer bewustzijn op het gebied van interculturele communicatie zorgde.

Taal opent deuren

Uiteindelijk gaf Mandy twee belangrijke lessen mee aan de Duitse studenten. Als eerste: denk eens na over een carrière in Nederland. Mensen die de Duitse taal goed beheersen zijn hard nodig en niet eenvoudig te vinden – zeker in deze tijden van bezuinigingen op het hoger onderwijs, verdwijnende studies Duitse Taal en Cultuur en lerarentekorten. Hier liggen kansen, mede doordat de economische banden tussen Nederland en Duitsland zeer hecht zijn. En ten tweede: leer Nederlands en wees niet bang om de taal te spreken. Als je in een ander land aan de slag wilt, helpt het enorm wanneer je de taal spreekt en niet op het Engels terug hoeft te vallen. Taal opent nieuwe deuren!